O parque do pasatempo

Por terras galegas extendéronse tempo atrás obras deliciosas vidas de america, ou polo menos, nacidas de cartos americanos: A arquitectura indiana, esquecida ata hai ben pouco, senón pola historia si polas xentes e os concellos que deixaron que as obras desta época se degradaran ata extremos insospeitados,   volve tomar color e presencia nos cascos históricos. 

Betanzos é, sen dúbida, un dos mellores exemplos de como os cartos de américa non só enriqueceron a alguns galegos senón que axudaron a mellorar a calidade de vida dos cidadans das vilas e cidades ás que retornaban os emigrados. Así pois a vila de Betanzos deveulle ós irmáns Garcia Naveira as súas escolas municipais, un sanatorio e ata un refuxio de nenos. Pero, evidentemente, todo cidadan, unha vez cubertas a súas necesidades básicas ( sanidade e educación) tamén necesita dun lugar de recreo no que entablar vinculos sociais, descansar, evadirse e pasar momentos familiares, para todo iso contaba Betanzos cun extenso e fermoso parque sufragado tamén polos irmans Garcia Naveira: O parque do Pasatempo. 

Da súa extensión de 90.000 metros cadrados só queda hoxe a décima parte, e menos queda seguramente da súa beleza de antano. Grutas, pasadizos subterraneos, un mirador chino, a mezquita de Mohamed Ali, o parque do Retiro e graciosos retratos dos promotores da obra, así como reloxes coas horas de cada uso horario eran algunha das maravillas que se encontraban aquí. Había no seu proxecto un evidente sustrato educativo sobretodo visible na incorporación dun xardín botánico con especies vexetáis de tódolos continentes. 

A entrada non era libre, excepto para os escolares, sen embargo é de sinalar que os cartos recaudados estaban destinados a sufragar os gastos de mantemento do asilo de Betanzos, obra tamén dos irmáns García Naveira.

Da historia en si do parque non sei máis que a que poido ler por algunhas páxinas de internet, e a miña memoria fotográfica non é tan boa como para recrear con perfección cada detalle do visto na miña única visita a tal obra. Teño que recoñecer sen embargo que volvería a visitar tal lugar, pero iso si, esta vez soa, para degustar ata o máximo cada recuncho do que debeu ser algunha vez un lugar exquisito. Xa sabedes, menos tortilla e máis Pasatempo !

Non é país para velliños ... nin novos.

Levo aquí un cacho tentando escribir algo intelixente sobre Modest Cuixart, pero non son capaz, a miña capzacidade artística agora mesmo non esta activa. Mentras tanto pasaba eu por blogs, blogs, twitters e facebooks e escoitaba cancións en alemán sobre como celebrar que o noso novo mundo se vaia á … xa me entendedes.  E mentrar andaba eu atacada con toda esta espiral inxente de información característica da postmodernidade/sobremodernidade ou modernidade líquida ( como lle queirades chamar) decateime de que este non é país nin mundo para vellos.

Quen teña xente maior na casa que tome moitas pastillas saberá que os pobres teñen as menciñas racionada gracias á receita electrónica, cousa que esta moi ben, por que xa sabemos que esta xentiña tende a converter a casa en farmacias. Sen embargo xurde un gran problema e é que os pobres teñen que estar cada semana no medico a pedir receitas, ou polo menos unha vez á semana na farmacia. Quen viva en capital non ten problema, pero … que hai de todas esas persoas maiores espalladas polos deserticos ( en canto a habitantes) de Galicia? Todos eses velliños e velliñas que viven sós? Teñen que chamar a un taxi, pagalo, ou depender dun veciño ( é ó veciño tamén se lle paga, claro que se ti, por que en Galicia non somos terra de facer favores, somos terra de pagalos, é dicir, que tanto nos da depender dun taxi que dun veciño, vamos igual á ruina)

Incluso para pedir ita previa no medico os velliños galegos ( e a mocidade tamén) temos que pelexar cun maquinillo moi amable deses que din: se quere … prema 1, se quere … prema 2. Por Deus! A deshumanización dos servicios en vez de facernos a vida máis fácil complicaa, iso si, avaratalle os custos ós responsables. Por que, non vos enganedes, este mundo esta feito para sacar tallada e non vivir ben. De feito, os teta-briks están deseñados non para ser de apertura fácil, se non para ser enchidos máis rápido e máis eficazmente polas máquinas. Asi de triste vos é.

En fin, o mundo non se irá de todo á … mentras siga existindo o carteiro rural … 

Carrasco

Carrascos, carrascos, carrascos, carrasco rosando os montes, carrascos entre chorimas dourando os montes. Carrascos tenros, carrascos polas corredoiras ...
Carrasco é unha das miñas palabras favoritas. Potente e súave. Ós carrascos algúns chamanlle brezo. Brezo tamén é unha palabra fermosa. Doce e forte. Os carrascos ... carrasco, dicilo facendolle vibrar de carraxe ó erre e aplacando a xenreisa co ese. CARRASCO ...
Eu teño un carrasco no xardin, triste e illado, comprimido entre rosais e semprevivas, fora do seu salvaxe hábitat ... o CARRASCO, tinguindo de rosa os camiños nevoentos que cruzan en silencio os montes ... non hay como subir Mondoñedo mirando como resplandecen as ladeiras das que nos chamamos montañas co rosa e o dourado de Galicia ... Habíamos de ter unha bandeira marela e rosada ... habíamos de ter ... habíamos de ter tantas cousas ...

El dormitorio de Piedra - Parte 1

Cultura sepulcral para Galicia (y España) ya!Pensaran vostedes que as esquelas, dende un punto de vista científico, serven como marcadores sociolóxicos e históricos do carácter dun pobo ou unha rexión. Eu tamén opinaba o mesmo, e oficialmente sígoo opinando, sen embargo, por detrás do escenario penso e repenso no guión necrolóxico da obra.

Collan vostedes calquer periódico de tirada autonómica en Galicia e conten cantas esquelas están en galego. Se agora mesmo unha catástrofe borra todo rastro humano e só quedaran as esquelas sobre a face da tela, os futuros arqueólogos pensaría, evidentemente, que o galego era un dialecto do castelan ou unha lingua de bechos raros. O caso é que a maioría das persoas protagonistas das esquelas falaron toda a súa vida en galego. Amaron e odiaron en galego, amaron e odiaron o galego, e o caso é que a ultima despedida se lle da en castelán, coma se para pregar pola alma, ou chamar ós anxos, so o castelán fora válido, cando a única lingua válida e a do corazón.
Dirán, xa esta esta co sentimentalismo como argumento para o mantemento dunha lingua. Pero nestes temas o sentimentalismo ( na sua medida) non pode estar ausente, as veces esquecemonos, ó tratar por estes campos de non desterrar a sensibilidade, cousa que non esta reñida co coñecemento científico. Iso aprendino en Kassel, e paréceme que é unha das leccións máis importantes do ano.
O caso é que a vista do numero de esquelas en galego tamén se pode pensar que so unha minima parte da poboación o ten coma lingua vehicular, pero eu mesma son testemuña de que non é así e de que moitas veces, cando andamos por estes campos escuros das Parcas, collemos automáticamente a lingua castelá. E non, non vou dicir a lingua extranxeira, importada ou imposta polo imperialismo español, simplemente vou dicir que tendemos a unha lingua máis que outra cando o natural sería que nas estadísticas de esquelas estiveran prácticamente equilibradas. E máis, non hai cousa que máis me entenreza que unha e esquela en Galego, ainda fronte a unha en castelan escrita polo máis iluste poeta, por que o feito de escoller a lingua na que probablemente toda a familia se comunica, xa é como escoitar versos … Si, e dalle co sentimentalismo.
Se por certas paraxes foran mais sentimentais e coidadosos, non diseñarían os cemiterio que deseñaron en Finisterre (mirade a foto). Evidentemente, a solución espacial e boa, tendo en conta que fronte a Europa, o enterramento ganalle á incineración. Só me pregunto se o arquitecto pensaba en apartamentos de luxo ou en tumbas, por que dende logo, o deseño para apartamentos estaría ( aínda dentro de dúbida) ben. Así mentras en Suiza se desenvolveu o modelo do Freiwald ( Cemiterio no bosque), un monte ó que as familias acuden coas cinzas dos seus seres queridos e as depositan ós pes dunha arbore, deixando logo unha placa co nome, en Galicia chantamos unas cantas molas de ormigon fronte o mar, de cor fría e petrea, que total, os mortos a xeada non a van sentir. O caso é, que pensamos de forma errada, o caso é que non tiñamos que pensar na eternidade e nos mortos, senon nos vivos, que queren ter ós seus seres queridos en lugares acollodores e non acolle-dolores, lugares que non espanten, senon que inviten a traer á cabeza os bos momentos vividos máis que a dor da ausencia. Pero en fin, seguiremos facendo o que sabemos, levantar cemento e pedra. Viva Galicia oh!!!! Non digo que vaiamos agora a contratar como bestas a arquitectos de xardins cementeriais ( esta profesión existe, polo menos en Alemania, e faina xente especializada, non arquitectos. Iso de saber por ladrillo esta sobrevalorado). Eu non me explico aind por que gañou tantos premios, por que tan loubado foi ese cemiterio desumanizado, lugar de pouco agrado, que ninguen quere visitar ( e sen axuda de restos mortuorios ainda)

Disque Galicia tivo unha relación especial coa morte, e que a sigue tendo. Prefiro manterme escéptica ó respecto. Que me demostre alguén que o que foi antes segue sendo agora. Que me demostre alguén que as nosas esquelas, a parte dos apelativos tan galegos que as veces acompañan os nomes dos protagonistas, teñen algo que as diferencie do resto da península, que reflexen ese carácter galego respecto a morte do que tanto se fala e tan pouco se ve. Que me diga alguén se iso se ve reflectido tamén nos nosos cemiterios. Eu coido que non, pero non son experta.

Deshumanizamonos, asi o din as esquelas, asi o din os novos cemiterios. Ou é que en realidade ahi esta o caracter galego? A nosa especial relacion con esa morte que facia vibrar campas no seculo pasado tornou, agora vemola tras dun cristal, como se miraramos o escaparate mesmo da vida ...